Na rynku dostępna jest bogata literatura poświęcona konstruowaniu kwestionariusza ankiety.
Opracowanie ankiety jest tematem poniżej wymienionych pozycji:
- Gruszczyński L. A., Kwestionariusze w socjologii. Budowa narzędzi do badań surveyowych.
- Lutyńska K., Wywiad kwestionariuszowy. Przygotowanie i sprawdzanie narzędzia badawczego.
- Lutyńska K., Wejland A. P. (red.), Wywiad kwestionariuszowy. Analizy teoretyczne i badania empiryczne.
- Koniarek J., Reguły poprawnego formułowania pytań kwestionariuszowych.
Należy natomiast uważać na wzory ankiet umieszczanych w internecie.
Pytania kwestionariusza ankiety mają odzwierciedlać nasze pytania badawcze. Muszą odpowiadać na problemy zawarte w projekcie badawczym.
Cóż nam po ankiecie, która nie będzie w stanie nam odpowiedzieć na pytania, które wcześniej sobie postawiliśmy?
Ważne jest zrozumienie po co nam jest ankieta. Tutaj nie tylko liczy się dotarcie do określonej grupy odbiorców ale liczy się też kwestia uzyskania odpowiedzi na nasz problem badawczy
5 kroków opracowania ankiety.
1. Rozpisujemy pytania badawcze.
2. Do każdego takiego pytania układamy jedno lub kilka pytań, które umieścimy w kwestionariuszu ankiety.
3. Do pytań dodajemy kategorie odpowiedzi. Należy przy tym pamiętać o dwóch rzeczach: muszą być one wyczerpujące czyli każdy uczestnik badania powinien kwalifikować się do jednej kategorii odpowiedzi oraz wzajemnie rozłączne. Jedna osoba powinna kwalifikować się do jednej kategorii – uczestnik nie może być jednocześnie bezrobotny i zatrudniony.
4. Przed przystąpieniem do właściwego badania robimy pilotaż naszego narzędzia, a po pilotażu odpowiednio modyfikujemy kwestionariusz.
5. Przystępujemy do właściwego badania.
Podczas opracowywania ankiety należy pamętać o kilku zasadach:
1. Słownictwo – proste, dostosowane do odbiorców.
2. Pytania jasne, jednoznaczne, aby respondent nie musiałdomyślać się co badacz miał na myśli
3. Kategorie odpowiedzi rozłączne i wyczerpujące – respondent powinien wybrać jedną kategorię odpowiedzi, nie powinno być kilku pasujących odpowiedzi (w pytaniu jednowyborowym) i powinna mieć możliwość zaklasyfikowania się do jednej z możliwości.
4. Pytanie powinno zawierać instrukcję czyli zasadę wybierania odpowiedzi
5. Pytanie powinno zawierać instrukcje przejść
6. Jedno pytanie powinno być przeznaczone na jedną rzecz – nie powinno zawierać dwóch kwestii
7. Nie powinno sugerować odpowiedzi
8. Nie powinno zawierać podwójnego przeczenia
Warto również pamiętać, że odpowiedzi badanych zależą od kolejności pytań zawartych w kwestionariuszu, tzw. efekt porządku pytań, od kolejności odpowiedzi w kafeterii, od umieszczenia odpowiedzi „trudno powiedzieć”, „nie mam zdania” lub środka skali. Należy zadawać pytania osobom, które będą miały wiedzę na dany temat, używać pytań filtrujących kiedy to potrzebne, warto zadać kilka pytań dotyczących jednego problemu, a nie poprzestawać na jednym, a przed właściwym badaniem przeprowadzić pilotaż.
Widoczne jest, że opracowanie ankiety to bardzo pracochłonny etap procesu badawczego.
Obecnie badania można zrealizować za pomocą internetu. Firmy dostarczające oprogramowanie do analizy danych mają w swojej ofercie narzędzia, za pomocą których możemy umieścić ankietę w internecie. Niektóre firmy zajmują się tylko i wyłącznie udoskonalaniem i udostępnianiem elektronicznych narzędzi do ankietowania za pośrednictwem internetu.